Op het vliegveld van Tallinn huren mijn vriendin en ik eind juli 2011 voor een week een auto. Direct na het verlaten van de stad rijden we vrijwel alleen. Dat blijft zo, deze week. Aan weerszijden van de weg doemen bossen op. Af en toe zien we een bushalte. Maar waar komen de passagiers vandaan? Er is geen enkele bebouwing.
We rijden naar de kust in het noorden. Onderweg komen we door verstild land, zien we graslanden en bossen, tuinen met grijze, houten huizen. Ongeveer de helft van het land is met bos bedekt en dat percentage stijgt doordat tijdens de Russische bezetting veel voor collectieve landbouw gecultiveerd land niet meer wordt ontgonnen. En dat is duidelijk te zien. Overal graslanden, die 'dichtgroeien'.
We kunnen lunchen op de weg, een dutje doen en al die tijd passeert er niemand. Wat een rust! Onvoorstelbaar. We bekijken (gerestaureerde) ruïnes van oude forten in Rakvere en Toolse. De kust is volledig ongerept, onaangetast. Het ziet er bijna net zo uit als honderd jaar geleden. Stranden met bossen erlangs, soms riet, altijd rotsblokken, ook in de zee. En er is niemand. Ongelooflijk. Wat een paradijs. En we zijn in het hoogseizoen! Nergens strandtenten of eetgelegenheden, althans niet in Rutja en Vainupea. We struinen door de bossen van zeedennen en langs de stranden.
We bekijken de gerestaureerde vissershutjes van Altja. Vlakbij is de Altja Tavern, authentiek ingericht, waar we heerlijk lunchen. Ook lopen we rond op Käsmu-eiland. Overal is het onbebouwd, alleen diep in het bos liggen enkele huisjes. Strand en oevers voor zover het oog reikt. De meeste toeristen blijven in Tallinn. Ze zien niets van dit onwaarschijnlijke land, waar je de Baltische ziel voelt hangen. We rijden en rijden maar, door de eindeloze stilte.

×

Het grootste deel van deze week toeren we rond in de provincie Lääne-Virumaa, in het noordoosten van Estland. Aan de einder hangen de meest prachtige luchten. Overal ooievaarsnesten, op palen, maar ook op vervallen panden. Charmante huizen en natuurlijk de 'mõis', de vaak schitterend gerestaureerde landhuizen, waar vroeger de Duits-Baltische adel woonde. Het land is zó rijk aan geschiedenis; je verdrinkt er bijna in. Veel mõis zijn getransformeerd tot hotel, met geweldige tuinen - bijna parken - er omheen. Je zou rustig een hele vakantie in deze landgoederen kunnen doorbrengen; honderden zijn er. Tijdens onze reis door Estland in 2012 slapen we diverse keren in zo'n herenhuis.
En in dit onmetelijke land is mijn moeder geboren. Tijdens deze reis zie ik voor het eerst haar land, 21 jaar na haar overlijden. Ik ben wel al twee keer in de hoofdstad Tallinn geweest (familiebezoek), toen Estland nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie. De Russische invloedssfeer hing toen als een loden deken over het land. Ook lezen? Kijk op Tallinn 1977 en Tallinn 1986.
Ik ben zeer benieuwd naar haar afkomst, die zo nadrukkelijk over mijn jeugd heeft gelegen. Ik heb namelijk geen idee hoe Estland eruit ziet, hoe haar geboorteplaats Rakvere eruit ziet, hoe alle plekken waar zij is geweest eruit zien. Het is een 'road-trip' door haar verleden. Mijn enige houvast is een foto-album met foto's uit haar jeugdjaren; tot 1944, het jaar waarin zij vluchtte voor de Russen.
En alles achterliet wat haar lief was.

Kijk op Documänd van een familie en u ziet het (digitale) boek dat ik heb gemaakt over de jeugdjaren en de vlucht voor de Russen van mijn moeder. Het hele boek is te zien door de pagina's om te slaan. De achternaam van mijn moeder is Mänd, spreek uit als Ment.

Haar verleden drukt op mij; het is een onderdeel van mij. Het is niet voor niets dat ik pas nu naar dit Baltische land afreis, terwijl het al twintig jaar vrij en onafhankelijk is. Ik ben erg gespannen over deze 'ontmoeting'. In haar geboorteplaats Rakvere zoek ik naar alles wat zij heeft gezien. Dat doe ik ook bij de plekken aan de kust, de Finse Golf, waar zij zoveel zomervakanties heeft doorgebracht.
We slapen in een hotel in de straat waar mijn moeder tot haar 13e heeft gewoond: Pikk straat, de oudste en misschien ook wel de langste straat van Rakvere. Aan beide zijden zijn nog volop heel oude, houten woonhuizen te vinden. Ik vier er mijn verjaardag. Och, kon ze er maar bij zijn. De straat bestaat voor het grootste deel uit oude woningen, de meeste van hout. Sommige panden herken ik van de foto's. Wat een raar idee om hier te lopen. Net als zij heeft gedaan. Het huis bestaat nog, 86 jaar na haar vertrek. Wat bijzonder. Alleen is het tegenwoordig onderverdeeld in vier woningen in plaats van twee. Tja, waar nu te kijken? Links of rechts? En zo weet ik veel wel ongeveer, maar niet precies.

×

We komen langs de ruïne. Als kind heeft zij hier gespeeld en later met vriendjes hand in hand gelopen. Ook in haar tijd was het al een ruïne. Nu is het gerestaureerd en kun je naar binnen, waar ze op het middenterrein vroeger tijden laten herleven. Vooral voor kinderen is het leuk mee te doen aan de 'middeleeuwse' activiteiten.
Tijd voor een beetje frisse lucht. We rijden weer naar de kust. Een week is natuurlijk veel te kort voor mijn ontdekkingsreis. Volgend jaar kom ik terug, zeker weten.
Want Estland is nu ook míjn land.
Tot slot spenderen we nog korte tijd in de hoofdstad Tallinn, de schitterende voormalige Hanzestad aan de Oostzee. Het historische centrum staat vol met oude en versierde gebouwen, veelal in pasteltinten. Onze tijd is te kort voor een uitgebreide verkenning, maar dat doen we een volgende keer.

Overnachtingen:
Guesthouse Katariina in Rakvere (met restaurant) ● Hotell Wesenbergh in Rakvere (met restaurant)
Sagadi manor (mõis) in Sagadi (met restaurant)

Geraadpleegde literatuur:
www.visitestonia.com, Estland, Letland, Litouwen (reisgids ANWB), Estland, Letland, Litouwen
(Capitool reisgidsen), Baltische Staten (Insight Guide)

Kijk op    foto's voor meer beeld van Estland

Hiernaast (of hieronder voor mobiel) staan onze andere reizen door
het noordelijkste land van de Baltische Staten, net als de reizen naar Tallinn in Sovjet-tijd.


terug naar Auto